نوشته و ویرایش شده توسط مجله ی دریای تکنولوژی
قدیمیترین ماهواره بریتانیا، Skynet-1A، بهطور مرموزی جابهجا شده و اطلاعات دقیقی از این که چه فردی، چه وقتی و با چه هدفی این کار را کرده، وجود ندارد. این ماهواره که سال ۱۹۶۹، چند ماه بعد از پا گذاشتن نخستین انسان بر ماه، به فضا پرتاب شد، برای ارتباطات نیروهای بریتانیایی بر فراز ساحل شرقی آفریقا طراحی شده می بود.
اسکاینت-۱ای بعد از چند سال فعالیت از کار افتاد و انتظار میرفت با تأثیر گرانش بهمرور زمان بهسمت شرق و بر فراز اقیانوس هند حرکت کند اما اکنون، این ماهواره در نظر دیگر زمین در ارتفاع ۳۶ هزار کیلومتری بالای قاره آمریکا قرار گرفته است.
جابهجایی غیرعادی قدیمیترین ماهواره بریتانیا
مکانیک مداری مشخص می کند که این ماهواره نیمتُنی نمیتوانسته بهطور طبیعی به این نقطه برسد و تقریباً با مطمعن میتوان او گفت که در دهه ۱۹۷۰، این ماهواره دستوری برای حرکت به سمت غرب دریافت کرده است. اما سوال اینجاست که چه فردی این چنین دستوری را صادر کرده و چرا؟
دلنشین این که اطلاعات کلیدی درمورد این دارایی امنیت ملی که وقتی حیاتی بوده، از بین رفته است! این ماهواره زبالهای فضایی مربوط به ۵۰ سال پیش محسوب میبشود اما این زباله سنگینوزن که از کنترل خارج شده، اهمیت اختصاصیای دارد.
تهدید زبالههای فضایی
دکتر «استوارت ایوز»، مشاور فضایی، توضیح میدهد این جابهجایی برای بریتانیا مشکلآفرین شده است:
«این ماهواره اکنون در نقطهای واقع شده که ما آن را «چاه گرانشی» مینامیم و در طول جغرافیایی ۱۰۵ غربی، همانند سنگ مرمر کوچکی در کف کاسه، به عقب و جلو حرکت میکند. متأسفانه این حالت علتمیبشود مدام به ترافیک ماهوارهای (ماهوارههای فعال) نزدیک بشود.»
او اضافه میکند: «ازآنجاییکه این ماهواره از کار افتاده است، خطر برخورد با ماهوارههای دیگر وجود دارد و چون متعلق به ماست، مسئولیتش هم چنان با بریتانیاست.»
دکتر ایوز کاتالوگهای قدیمی ماهواره و آرشیو ملی را بازدید و با کارشناسان ماهواره در سراسر جهان سخن بگویید کرده اما نتوانسته سرنخی از آخر عمر قدیمیترین فضاپیمای بریتانیا اشکار کند.
فقط اشکار شده است که Skynet-1A را شرکت هوافضایی فیلکو فورد در ایالات متحده ساخته و راکت دلتای نیروی هوایی آمریکا آن را در فضا قرار داده است. شرکت فیلکو فورد سالها پیش منحل شده و امروز دیگر وجود ندارد.
تئوریهایی درمورد حرکت Skynet-1A
یکی از احتمالات این است که ژوئن ۱۹۷۷، وقتی که مرکز عملیات ماهوارهای RAF در اوکانگر برای تعمیرات تعطیل می بود، کنترل ماهواره موقت به نیروهای آمریکایی منتقل شده و این تحول مکان امکان پذیر همان دوره رخ داده باشد.
دکتر «آرون بیتمن» در مقالهای درمورد تاریخچه برنامه Skynet نوشته است:
«نخستین ماهواره Skynet انقلابی در ظرفیت مخابرات بریتانیا تشکیل کرد و به لندن اجازه داد تا بهطور ایمن با نیروهای بریتانیایی تا سنگاپور ربط برقرار کند اما از لحاظ فنی، Skynet-1A از وقتی که ایالات متحده آن را ساخت و راهاندازی کرد، زیاد تر آمریکایی می بود تا انگلیسی!»
«گراهام دیویسون»، محقق بازنشسته که اغاز دهه ۱۹۷۰ مسئولیت هدایت ماهواره Skynet-1A را از مرکز عملیاتی آن در پایگاه نیروی هوایی سلطنتی در اوکانگر بر مسئولیت داشته، نظر بیتمن در این مورد را قبول کرده است:
«آمریکاییها ابتدا ماهواره را در مدار کنترل میکردند. آنها همه نرمافزار ما را با نرمافزار خود آزمایش کرده و درنهایت کنترل فضاپیما را به RAF واگذار کردند.»
در واقع اسکاینت-۱ای بهجای انتقال به «قبرستان مداری» (مکانی که ماهوارههای قدیمی بدون خطر برخورد با ماهوارههای فعال در آن قرار میگیرند) در موقعیتی رها شد که اکنون تهدیدی برای دیگر ماهوارهها محسوب میبشود.
اگرچه دهه ۱۹۷۰، به پایداری فضایی دقت چندانی نمیشد، اکنون با افزایش تراکم اجسام در مدار زمین، این چنین موضوعاتی اهمیت بسیاری اشکار کرده است.
برای مثال، در طول جغرافیایی ۱۰۵ درجه غربی، ماهوارهای فعال امکان پذیر تا ۴ بار در روز قطعهای زباله فضایی را در ۵۰ کیلومتری موقعیت خود ببیند. این فاصله امکان پذیر زیاد به نظر برسد اما باتوجهبه شدت بالایی که این اجسام در فضا دارند، این فاصله زیاد خطرناک محسوب میبشود.
لزوم مدیریت ماهوارههای قدیمی
وزارت دفاع بریتانیا اظهار کرده ماهواره Skynet-1A مداوم مرکز ملی عملیات فضایی این سرزمین رصد و پایش میبشود. این چنین دیگر اپراتورهای ماهوارهای نیز درصورت گمان برخورد نزدیک آگاه خواهد شد تا درصورت نیاز عمل های پیشگیرانه انجام بدهند. درنهایت امکان پذیر دولت بریتانیا ناچار بشود برای انتقال این ماهواره قدیمی به مکانی امنتر عمل کند.
کوششهایی در راستای گسترش فناوریهایی برای جمعآوری زبالههای فضایی انجام میبشود. آژانس فضایی بریتانیا پروژههایی برای پاکسازی مدارهای پایینتر زمین فراهم مالی کرده است. این چنین آمریکا و چین نشان دادهاند میتوان سختافزارهای قدیمی را حتی در مدارهای بالایی، همانند مدار اسکاینت-۱ای، نیز به دام انداخت.
پروفسور «موریبا جاه»، استاد مهندسی هوافضا در دانشگاه تگزاس در آستین، درمورد خطرات زبالههای فضایی میگوید:
«قطعات زبالههای فضایی همانند بمبهای ساعتی می باشند. باید از چیزی که من آن را «رویدادهای فوقپراکنشگر» مینامم، جلوگیری کنیم. هنگامی این اجسام منفجر شوند یا چیزی به آنها برخورد کند، هزاران قطعه زباله تشکیل شده و به تهدیدی برای دیگر ماهوارهها تبدیل خواهد شد.»
دسته بندی مطالب
مقالات کسب وکار